دیدار از محل زندگی آمیش‌ها

موزه‌ی وارتر

تلاش آذین این بود که هم جاهای دیدنی محل زنده‌گیشان را بما نشان دهد و هم ما را با فرهنگ مردم دور و بر خویش آشنا سازد. از این رو پیشنهاد بازدید از محل زنده‌گی آمیش‌ها را داد. من تا آن روز کلمه‌ی آمیش بگوشم نخورده بود. او توضیح مختصری در مورد فرقه‌ی نامبرده داد و فردا صبح‌اش، پس از پیوستن عبدالله خان، پدرش، بما، راهی دیار آمیش‌ها شدیم. مصطفا امکان همراهی با ما را نداشت چون محل کارش تا محل زندگانی آن‌ها چند ساعتی فاصله داشت و ناچار بیشتر شب‌ها بخانه نمی‌آمد.
در سر راه، ابتدا ببازدید موزه‌ی کارهای چوبی وار‌تر Warther Carvin رفتیم.

لکوموتیو و واگن بار

وار‌تر، کارگر یکی از آسیاب‌های آبی آن منطقه بوده است. بطوری که راهنمای ما شرح می‌داد او سی و اندی سال از عمرش را در آسیابی گذرانده است. ‌اما ساعات فراغت خود را صرف کار، روی چوب کرذه است. یکی از کارهای جالب و ساده‌ی او به بروایت نوه‌اش، تبدیل یک تکه چوب به بلندی ده سانتی‌متر و قطر یک سانتی‌متر، با چند برش ساده، به یک انبر بود که نه میخی به ان می‌زد نه از چسبی بهره می‌برد. همانکار را نوه‌اش در برابر ما بازدید کننده‌گان انجام داد و چون من و همسرم تنها مسافر خارجی بودیم، آن را بما هدیه داد.
از جمله کارهای هنرمندانه‌ی او مدل سازی قطار‌ها، پل‌ها و بناهای موجود در زمان خود اوست با معیار بگمانم یک هزار و شش صدم مدل اصلی، با حفظ تمام مشخصات فنی قطار، پل یا ساختمان. مواد مورد استفاده‌ی او فلزات، چوب و عاج است. او تمام ابزار لازم کارش را نیز خود در کارگاه آهنگری کوچکی که داشته ساخته است. امروز کارگاه آهنگری و نجاری او در کنار موزه فعال و لوازم آشپزخانه‌ی ساخته شده در آن کارگاه به قیمت گرانی فروخته می‌شود.

جعبه ابزار وارتر

با نگاهی به سایت موزه مزبور می‌توان اطلاعات دقیقتری از کارهای او دریافت کرد.
جالب اینجاست که شخص وارت تمام یشنهادهای خرید کار‌هایش را رد کرده بود و همه را بوارث خود واگذاشته بود تا آن‌ها در موزه‌ای نگهداری و در اختیار عموم قرار دهند.
همسر او نیز در نوع خود زن هنرمندی بوده است. او در دوزندگی، تهیه وترکیب رنگ‌ها و قلابدوزی و بافنده‌گی دست طولائی داشته و کار‌هایش در ویلائی که محل زندگی مشترک آنان بوده در معرض نمایش گذاشته شده بود.

اسب و خیش عکس از آذین ناصر شرریفی

آمیش‌ها حسب اطلاعات مندرج در سایت ویکی‌پدیا، یکی از فرق دین مسیحی هستند. بنیانگزار آن فرقه شخصی بنام یاکوب آمان، از اهالی کشور سوئیس است که در سال ۱۶۹۳ میلادی این فرقه را بنیاد کرده است. آمیش‌ها هم مانند اغلب دیگر ادیان به شعبات متعدد تقسیم شده‌اند. بیشتر آنان بدلیل فشارهای کلیسای کاتولیک به کانادا و آمریکا مهاجرت کرده‌اند. افکار و عقاید آمیش‌ها، کمی عجیب و غریب می‌نماید. آنان از بکار بردن دست آوردهای تمدن صنعتی دوری می‌کنند. مثلن بجای تراکتور از اسب و خیش و بجای اتومبیل از درشگه استفاده می‌کنند. بیشتر خانه‌های آن‌ها فاقد نیروی برق است و تلفنی شخصی ندارند اما بعضی از آنان استفاده از تلفن عمومی را مجاز و سوار شدن تاکسی یا اتوبوس را اگر دسته جمعی باشد مجاز می‌دانند. لباس بخصوصی دارند و زبانشان، مخلوطی است از زبان هلندی و انگلیسی. شایع بود که بسیاری از فرزندان آنان بدلیل سختگیریهای مذهبی فشاری که خانواده بمنظور رعایت عرف و عادت بر آن‌ها وارد می‌آورند، بمحض رسیدن به سن بلوغ، خانه‌ی پدر و مادری را ترک می‌کنند. چندی پیش فیلم مستندی از آنان در تلویزیون سوئد دیدم که این مسئله را تایید می‌کرد. دو خانمی که خانواده‌ی خویش را ترک کرده بودند در فیلم از سختگیری‌های بیمورد والدین خویش سخن می‌گفتند و یکی از آن‌ها که خیلی بیشتر شاکی بود نقل می‌کرد که هرگز به سوالات من پاسخ نمی‌دادند و مرتب تذکر می‌دادند که نباید سوالی کنم. اما من بچه‌ی کنجکاوی بودم و دوست داشتم علت بکن مکن، والدینم را بدانم. مثلن بدانم چرا نباید دوچرخه سوار شوم یا بجای درشگه از تاکسی استفاده کنم. ‌

من و همسرم در کنار یک زن آمیش

آمیش‌ها کلن مردمی صلحجو و آرامش طلب هستند. کاری بکار دیگران ندارند. نه بسربازی می‌روند و نه از کمکهای مالی دولت استفاده می‌کنند. با بیمه هم میانه‌ای ندارند. شغل عمده‌ی آنان کشاورزی است. طرفدار حفظ محیط زیست هستند و آنطور که من دریافتم از کاربردن کودهای شیمیائی پرهیز دارند. بیشتر در آمد آنان از طریق فروش لبنیات است. اما ‌علاوه بر کشاورزی، شغل عمده‌ی آمیش‌ها پرورش سگ است که شیوه‌ی پرورش آنان سخت مورد انتقاد چمعیت طرفداران حیوانات است.

https://www.youtube.com/watch?v=HtNXvE_rLoE&list=PLAAOD8QN8NSI-OYI6MODKYMTIBIAEVBPA

باغ پروانه‌ها
باغ زیبای سربسته‌ای بود که انواع و اقسام پروانه‌های ریز و درشت در زیر سقف شیشه‌ای بلندی گرد آورده بودند.

آبشار نیاگارا، بخش هشتم

 . تاریخ دیدار:
سپتامبر ۲۰۱۲
دیدن آبشار نیاگارا یکی از آرزوهای دیرین من بود. حال که تا نزدیکی آن آمده‌ایم، ندیدن آن، می‌تواند مصداق «کفران نعمت» ی باشد که سعدی بزرگ بدان اشاره کرده است. بازگشت بدینجا هم زیاد متصور نیست، که نه راه نزدیک است و نه هزینه‌ی سفر کم. همایون‌فر یحیائی نیز آن‌ور مرز، در تورنتوی کاناد در انتظار دیدار ماست. دیدارش واجب است. می‌گویند فاصله‌ی او تا آبشار حدود دو ساعت راننده‌گی است. مشکل نداشتن اتومبیل چه کنم؟ در کشوری که کمپانی‌های بیمه و صاحبان کارخانه‌های اتومبیل‌سازی، برنامه نویس سیاست کشور باشند، وسیله‌ی نقلیه‌ی عمومی، رایج و معمول نیست، اگر چه وجود دارد. گوئیا با وسائل نقلیه‌ی عمومی سفر کردن، کسر شأن است. البته می‌شود اتومبیلی کرایه کرد. اما راه، گم کردن‌های خودم و نگرانی‌های اکرم را از افتادن تاریکی بروی جاده‌ها و نرسیدن ما بمقصد را چه کنم؟
آذین می‌گوید با ماشین من بروید. متردد هستم. اصولن از قرض کردن واهمه داشته‌ام. اکرم بد‌تر از من است. در فکر راه حلی هستیم که مصطفا خبر می‌دهد، یک روز از مرخصی گران‌بهای‌اش را قربانی زیارت نیگارای ما کرده است. حتمن نیاگارا ما را طلبیده است! و الا یکروز از کل دوهفته مرخصی سالانه را که نمی‌شود به سفر نیاگارا تخصیص داد!
سفری یکروزه خواهد بود. به پیشنهاد آذین، با همایون‌فر تماس می‌گیرم و او را در جریان سفرمان می‌گزارم. پیشنهاد می‌کنم چنانچه امکانش را دارند، آن‌ها هم زحمت راندن تا نیاگار را بر خود هموار کنند تا دیداری تازه شود.
همایون‌فر همکار گمرکی من بوده است. بار‌ها راه میان بندر شاهپور (خمینی) تا آبادان را با آنجاده-ی کذائی‌اش، برای دیدن یکدیگر طی کرده‌ایم. اما با شروع جنگ لعنتی ایران و عراق، رابطه‌ی خانواده‌گی ما قطع شد. آخرین دیدارم با همایون‌فر به قبل از مهاجرت ما برمی‌گردد. یعنی چیزی حدود سی سال!
همایون‌فر با کمی دل‌خوری پیشنهاد را می‌پذیرد. دل‌خوری‌اش نه از آمدن به نیاگاراست که از دیداری چنین کوتاه است. او و شهین؛ همسرش؛ دوست دارند چند روزی میزبان ما باشند، تا بتوانیم تا دل شب بنشینیم و شرح فراق گوئیم. اما دریغ که امکان چنان دیداری نیست.
آذین کلی زحمت کشیده است. فردا دوستان‌اش از راه خواهند رسید. همایون‌فر، زحمت راه بر خود هموار می‌کند. آخر آنان نیز، چون ما هرگز اهل کفران نعمت نبوده‌اند. ‌
صبح نچندان زود خانه را بسوی نیاگارا ترک می‌کنیم. قرار است در آن سوی مرز دیداری داشته باشیم و ناهار را با هم بخوریم. بهنگام گذر از روی پلی، دوربین‌ام را بیرون می‌آورم تا یادگاری از ترکیب و آهن و سیمان بگیرم. اما باطری در حال احتضار، اخطار می‌دهد که فراموشکاران را حق ثبت وقایع نیست و بدرود نگفته خاموش می‌شود!
مصطفا می‌گوید که دوربین‌ او توی داشبورد است.
وارد شهر نیاگارای آمریکا می‌شویم. شهر غلغله است و گردشگران غرق در تماشای سقوط آزاد آب از ارتفاع چند ده متری. چقدر آب! و چه سقوط زیبائی! هرگز این چنین آبشاری ندیده‌ام. از برخورد آب بزمین ابری بپا می‌شود. مسافران کنجکاو درون کشتی‌ روان در کف رود، تمامی لباس بارانی بتن دارند. کشتی در زیر ذرات آب معلق در هوا، کم کمک گم می‌شود تا مسافران را از زیر آبشار عبور دهد. من مشغول گرفتن عکس هستم که باطری موبایل‌ام هم به سرنوشت باطری دوربین دچار می‌شود. دوربین مصطفا هم توی داشبورت ماشین جا مانده.
محو تماشای زیبائی‌ آبشاریم که اکرم می‌گوید:
این منظره، ‌‌‌ همان نمائی از آبشار نیست که در کتاب‌های جغرافیای ما بود. آبشار نعلی شکل بود. مصطفا می‌گوید که آن عکس، از آن سوی مرز گرفته شده است. زیبائی آبشار از آنسو بهتر دیده می‌شود. دوری می‌زنیم. تعدادی عکس می‌گیریم اما باید راهی آنسوی مرز شویم تا بموقع سر وعده حاضر باشیم. سوار ماشین می‌شویم و بطرف مرز می‌رانیم. صفی نیست. مصطفا اخطار می‌دهد که اگر پلیس گذرنامه پرسید قصد ملاقات کسی را در کانادا دارید، چیزی نگوئید و الا گرفتار سین و جیم مفصلی خواهیم شد.
چه گرفتار شده‌ایم. نام مسلمانی و ملیت ایرانی چه مشکل ساز شده است! حال اگر بخواهی یک ایرانی دیگر را هم ملاقات کنی، واویلا می‌شود. باید از جد و آباد او خبر داشته باشی که کیست، کجا زندگی می‌کند، چکاره است، از کجا او را می‌‌شناسی و اصلن چرا می‌خواهی او را به بینی؟
یاد رئیس پلیس فرودگاه فونیکس آریزونا می‌افتم که بمن گفت مگر بیکار بودی که گفتی به ایران هم رفته‌ای؟
مادر راست می‌گفت:
نه، خلاص، آره، بلاس!
نه‌ای تحویل پلیس مرز می‌دهم و از مرز می‌گذریم. هنوز تا آمدن دوستان مدتی وثت باقی است. ماشین را در پارکینگی پارک می‌کنیم. راهی کناره‌ی آبشار می‌شویم.
اوه! مصطفا راست می‌گفت. اینجا محشر است. در ایران که این همه آب نیست. در سوئد هم که آب فراوان است، کوهی نیست تا این چنین آبشاری بسازد. دریغ که امکان سوار کشتی شدنمان نیست. آن پائین باید صفای دیگری داشته باشد. ما بتماشایش قناعت می‌کنیم. دیدار دوست واجب‌تر است. سر ساعت موعود بمحل ملاقات می‌رویم. همایون‌فر، شهین همسرش، علی برادرش،... همسر علی هم آمده‌اند.